Geen tegenstander, maar bondgenoot
Is er in 2015 in de Bijbel nog iets nieuws te lezen over Job? Job is één van de bekendste bijbelse personen. We kennen hem uit verschillende uitdrukkingen en gezegdes.
‘Hij is zo arm als Job’: dat geldt voor iemand die niets meer bezit. Een ‘jobsbode’ is iemand die slecht nieuws moet overbrengen. Dat slechte nieuws wordt ook wel een ‘jobstijding’ genoemd. Een ‘jobsvriend’ is iemand die zich als je vriend voordoet, maar als het slecht met je gaat, alleen maar weet te zeggen dat het je eigen schuld is.
Wie het boek Job leest in de Bijbel in Gewone Taal zal de herkomst van die uitdrukkingen duidelijker dan ooit terugvinden.
Maar er staat in de Bijbel in Gewone Taal ook iets nieuws over Job dat nog nooit in een Nederlandse bijbelvertaling te lezen was. Aan het slot van het lange debat over de vraag waarom Job zoveel moest lijden, geeft Job aan dat hij verder zal zwijgen. Hij wil niet meer met God in gesprek gaan (Job 42:4-6). Niet omdat hij dat gesprek zinloos vindt. Maar omdat hij een beter beeld heeft gekregen van God. Jobs laatste woorden luiden in de Bijbel in Gewone Taal: ‘Nu heb ik troost gevonden voor mijn moeilijke leven.’
Dat is een nieuwe vertaling van Job 42:6. In oudere bijbelvertalingen staat iets anders. Daar lezen we dat Job spijt heeft van alles wat hij over God heeft gezegd. Waar komt dit verschil tussen de vertalingen vandaan?
In de Hebreeuwse tekst van Job 42:6 staat een werkwoord dat zowel ‘spijt krijgen’ als ‘troost vinden’ kan betekenen. Moderne bijbeluitleggers vinden de tweede betekenis beter, en ze hebben er goede redenen voor.
Want waarvan moet Job eigenlijk spijt krijgen? Wat heeft hij fout gedaan, waarvoor hij moet worden gestraft? Daar lezen we niets over. Integendeel, er wordt juist verteld hoe eerlijk en rechtvaardig Job is (Job 1 en 2).
En er is nog iets anders. Als in Job 38-41 God eindelijk antwoord geeft op de vragen van Job, dan klinkt dat streng, maar het is zeker geen beschuldiging. God maakt Job geen verwijten, zoals zijn drie vrienden wel deden. Job hoeft zich niet te verantwoorden voor wat hij verkeerd heeft gezegd. Integendeel, Job is de enige die steeds de waarheid over God heeft verteld (Job 42:7-8). Spijt is dus helemaal niet aan de orde. Spijt zou juist ongeloofwaardig zijn.
Maar er is een nog belangrijkere reden om niet voor ‘spijt krijgen’, maar voor ‘troost vinden’ te kiezen. Job hoort van God zelf hoe hij het goede leven op aarde mogelijk maakt, en aan al wat leeft, de capaciteiten geeft om stand te houden in de strijd om het bestaan. Want die strijd is er. Mensen en dieren kunnen zomaar ziek worden en sterven. De realiteit is dat het leven voortdurend door het kwaad en de dood wordt bedreigd. Uit het antwoord van God in Job 38-41 moet Job wel concluderen dat God in zijn lijden niet zijn tegenstander is, maar zijn medestander, een bondgenoot tegen het kwaad. Voor Job en zijn vrienden geeft dat een nieuw beeld van God. Dat is voor Job een bron van troost in zijn moeilijke bestaan.
Jaap van Dorp is teamleider Vertalen bij het Nederlands Bijbelgenootschap. Hij is een van de vertalers van de Bijbel in Gewone Taal.
Deel deze pagina op:2 reacties
Reageer
De komst van de Bijbel in Gewone Taal is mogelijk gemaakt dankzij de steun van leden en donateurs van het NBG. Het NBG vertaalt & verspreidt de Bijbel sinds 1814.
Ofschoon ik zelf kritisch sta tegenover de BGT, moet ik zeggen dat het slot van het Boek Job in de BGT een vooruitgang is t.o.v. de andere vertalingen.
in het spijt krijgen ligt veelal de troost verborgen.bij spijt krijgen laat je de boosheid los en komt energie vrij om gevoelens van warmte en troost toe te laten.
Ziekte en dood horen onlosmakelijk bij het leven maar ik heb moeite met een godsbeeld waarin God een weddenschap aangaat met de bedoeling iemand op de proef te stellen. God laat zijn spierballen zien en Job is het slachtoffer. Niemand praat meer over de verloren gegane levens ook zij zijn slachtoffer van de weddenschap.