Tjaard Barnard op 24 April 2015

De Bijbel als thriller

Laat ik het maar direct bekennen: ik ben een groot liefhebber van de Bijbel in Gewone Taal. Eindelijk een vertaling die doet wat hij doen moet: zo vertalen dat je weer een goed verhaal leest. Als ik een vertaalde roman lees, wil ik ook niet in elke zin de Franse woordvolgorde of structuur tegenkomen. Wie letterlijk wil vertalen, vertaalt niet, maar maakt er een rotzooitje van. Welke Fransman zou het begrijpen als je de goede Nederlandse zin ‘vandaag heb ik geen flikker uitgevoerd’ zou vertalen met: ‘aujourd’hui je n’ai pas exporté un homosexuel’!

Zeker in de verhalende gedeelten komt deze nieuwe vertaling goed tot zijn recht. Zo heb ik kort geleden gepreekt over het thema ‘de levenskunst van een schurk’. Het verhaal ging over koning David, die het aanlegt met Batseba en daarom Uria de dood in jaagt. Pas na een stevige confrontatie met de profeet Natan begrijpt hij dat het niet helemaal pluis is wat hij heeft gedaan. Tegelijkertijd blijft hij nog steeds de opportunist die hij altijd al was. Lees de verhalen maar (en let op de bijzondere details die je je niet herinnert uit de kinderbijbels…). Het begint in 2 Samuel 11.

Het is een volstrekt realistisch verhaal dat de Bijbel hier schetst. Qua inzicht in machtspolitiek hadden die oude koningen van Israël geen Machiavelli of Poetin nodig. Ze wisten wat je moest doen om aan de macht te komen en te blijven. Het leuke van het Oude Testament is dat het ook heel nuchter beschrijft hoe de wereld in elkaar zit. Kijk eens naar het begin van het verhaal. ‘Het was lente geworden, de tijd dat koningen oorlogen voeren!’ Die zit. Zo werkt het. En waar huidige koningen en presidenten geen toonbeelden van braaf huisvaderschap zijn, waren die koningen van Israël dat ook niet. David deed alles wat God en mensen verboden hadden. Alleen bij hem niet het ‘et alors’ van François Mitterand toen hij werd geconfronteerd met het bestaan van zijn buitenechtelijke dochter Mazarine. Nee, God neemt hem stevig onder handen. Maar zelfs dan blijft David de opportunist die hij is. Als zijn zoon ziek is en dreigt dood te gaan, bidt hij onze lieve Heer van het kruis, als dat in zijn tijd gekund had. Maar als het kind eenmaal gestorven is, stopt hij daarmee en gaat bijna gewoon verder. Nu kan ik er toch niets meer aan veranderen!

Ik heb altijd wel sympathie voor de schurk in het verhaal in de Bijbel – en zeker in de Bijbel in Gewone Taal – wordt weinig verbloemend geschreven over schurken. Maar zo’n schurk is ook degene die bij tijd en wijle een vroom mens kan zijn. Kortom: het gaat om mensen zoals wij. Dat inspireert mij. Heiligen kan ik moeilijk volgen. Maar een mens die slecht is als ik, in elk geval in mijn gedachten, en die toch inspiratie zoekt en vindt, daarover lees ik graag.

Toen ik thuiskwam van de kerkdienst vond ik een mailtje van een kerkganger die genoten had van de dienst. Ze schreef: ‘Ik vond het ook erg interessant en ben verder gaan lezen in Samuel toen ik thuis was. Het heeft echt iets van een “thriller”.’

Zo moet het. Complimenten aan degenen die de Bijbel weer toegankelijk hebben gemaakt!

Tjaard Barnard is rector van het Remonstrants Seminarium en predikant te Rotterdam.

Deel deze pagina op: