Andries Knevel op 23 Oktober 2014

Andries Knevel bespreekt de Bijbel in Gewone Taal

Dat was een leuke vraag. De vraag van het Nederlands Bijbelgenootschap. De vraag of ik in een blog mijn eerste indruk wilde geven. En dat wilde ik graag doen.

Voor wie nu denkt: “wat een raar begin van een blog”, ik heb in de eerste regels geprobeerd twee van de leesbaarheidscriteria van de Bijbel in Gewone Taal in praktijk te brengen, namelijk: korte zinnen en het herhalen van het onderwerp in een zin. Volgens neerlandici en de Stichting Makkelijk Lezen worden zinnen begrijpelijker als ze kort zijn en als het onderwerp, of de hoofdpersoon meerdere malen wordt opgevoerd.

Om met de deur in huis te vallen (wordt dit gezegde nog door moderne lezers begrepen?): ik ben blij met deze vertaling. We kunnen niet genoeg ons best doen om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen de Bijbel lezen.

Waarbij natuurlijk wel bedacht moet worden dat de Bijbel geen makkelijk boek is. Ontstaan gedurende een periode van ruim duizend jaar, geschreven in verschillende culturen en in verschillende talen, en ook nog eens vol verschillende literaire genres. Maak daar maar eens een lekker leesbaar boek van.

En dus hebben de vertalers zich veel vrijheden toegestaan. Ik deed een proef op de som met de gedeelten waar ik voor mijn preekwerk mee bezig ben.

In Psalm 137 (NBV) staat bijvoorbeeld: ‘Gelukkig hij die jouw kinderen grijpt en op de rotsen verplettert.’

Interessant is om te zien dat de BGT deze tekst aldus weergeeft: ‘Gelukkig zijn de mensen die jouw inwoners grijpen / en ze allemaal vernietigen.’ Het is een gruwelijke tekst, en het lijkt me boeiend om te lezen waarom de vertalers van de BGT nu voor deze vertaling hebben gekozen.

Een hoofdstuk dat me dierbaar is, en wat ik niet in de BGT zal lezen, is Jesaja 53. Het telkens herhaalde ‘Gods dienaar’ doet afbreuk aan de intensiteit van de tekst, zowel bij het zacht als hardop lezen, en aan het ritme.

Handelingen 26:26 is heel vrij vertaald, maar geeft de intentie van de tekst heel goed weer: ‘Veel van deze dingen zijn gewoon in Jeruzalem gebeurd’, zegt Paulus tegen Agrippa. Welnu, dat zei Paulus helemaal niet, hij heeft het woord Jeruzalem niet in de mond genomen, maar voor de moderne lezer is het invoegen van ‘Jeruzalem’ zeker te verdedigen.

Kortom, bij vergelijking van BGT met de NBV en de HSV zal opvallen dat de vertalers vrij te werk zijn gegaan, maar wel dicht bij de brontekst zijn gebleven, en zo vertaald en omschreven hebben dat de betekenis van een tekst bij het eerste lezen zo helder mogelijk wordt.

En voorwaar, dat is een hele prestatie.

Andries Knevel

Deel deze pagina op: